Wpływ odczynu na wysokość i jakość plonu

Czy pH gleby rzeczywiście ma związek z wysokością plonu? Czy dbając o ten parametr można podnieść wartość odżywczą zebranych owoców czy warzyw? Odpowiedź na oba pytania może być tylko jedna: tak, zdecydowanie tak…

Projekt pH 7.0 ma na celu pokazanie w jak dużym stopniu dbałość o optymalny odczyn gleby przekłada się na wysokość plonu, jego jakość, a także na opłacalność prowadzonej produkcji. „Baza wiedzy” pH 7.0, to spora dawka merytorycznych informacji. Z czasem na łamach naszego specjalistycznego bloga będzie można znaleźć informacje na temat odczynu gleby, zasad wapnowania, a także praktyczne wskazówki dotyczące rozsiewu wapna. Będziemy również rozwiązywać konkretne problemy powiązane z występowaniem nieodpowiedniego odczynu. Na temat konkretnych produktów wapniowych piszemy w sekcji „produkty”.

Wszystkie aspekty produkcji rolnej powiązane z odczynem gleby podzieliliśmy na cztery główne grupy: 

• skuteczność nawożenia
• żyzność gleby
• życie mikrobiologiczne
• zdrowotność gleby

Nie jest to akademicki podział, a umowne pogrupowanie całkiem sporej liczby czynników i uwarunkowań związanych z pH. Mówimy o środowisku naturalnym, współdziałaniu wielu procesów, zatem między powyższymi grupami jest wiele powiązań i współzależności. W zasadzie każdy z omawianych elementów wpływa na żyzność gleby. Jednak temat ten jest tak obszerny, że choćby podstawowy podział treści, to konieczne minimum.

Skuteczność nawożenia

Nawożenie to jeden z najbardziej popularnych zabiegów agrotechnicznych, a jego skuteczność jest jednym z najważniejszych czynników plonotwórczych. Odczyn wpływa na skuteczność nawożenia aż trzeba różnymi drogami. Pierwsza z nich powiązana jest ze strukturą gleby. Druga z życiem mikrobiologicznym, o którym wspominam niżej. Trzecia odnosi się do bezpośredniego wpływu odczynu gleby na ilość i rodzaj zachodzących w niej procesów chemicznych związanych z przechodzeniem składników pokarmowych z form dostępnych dla roślin w niedostępne i na odwrót.

Znacznie więcej na ten temat piszemy w oddzielnym artykule, w którym „przechodzimy” pierwiastek po pierwiastku przechodzimy zwracając uwagę w jaki sposób odczyn wpływa na ich dostępność.

Odczyn gleby ma wymierny wpływ na skuteczność nawożenia.

Żyzność gleby

Pojęcie żyznej gleby znane jest chyba każdemu rolnikowi. Jednak dla przypomnienia zaznaczę, że pisząc „żyzność” mamy na myśli zdolność gleby do zaspokajania potrzeb żywieniowych rosnących w niej roślin. Mowa głównie o dostępności składników pokarmowych, wody oraz powietrza. A to z kolei jest mocno powiązane z odczynem. Odczyn bowiem wpływa bezpośrednio na pojemność sorpcyjną gleby oraz jej strukturę. Pojemność sorpcyjna decyduje o rozmiarach „magazynu składników pokarmowych” jakim dysponuje gleba, a struktura decyduje o przestrzennym rozmieszczeniu stałych składników w glebie. Więcej na ten temat piszemy tutaj.

Żyzna, urodzajna gleba to gleba o uregulowanym odczynie.

Życie mikrobiologiczne gleby

Chcąc przedstawić zależność pomiędzy pH gleby, a życiem mikroorganizmów glebowych w możliwie najprostszy sposób, można napisać, że odczyn wpływa na liczbę i masę poszczególnych mikroorganizmów. Rzeczywistość tradycyjnie jest jednak nieco bardziej skomplikowana. Część organizmów preferuje kwaśniejsze środowisko, spora grupa drobnoustrojów najlepiej „czuje się” w glebie o odczynie obojętnym, ale są też organizmy, które do rozwoju wymagają środowiska zasadowego. Więcej na ten temat piszemy w oddzielnym wpisie: „Wpływ odczynu na życie mikrobiologiczne gleby”.

Żyzna, biologicznie żywa gleba jest doskonałym środowiskiem dla wzrostu i rozwoju roślin.

Zdrowotność gleby

Odczyn wpływa na dostępność składników pokarmowych w glebie, wpływa również na ich potencjalnie toksyczne właściwości. Mowa tutaj głównie o toksyczności glinu czy metali ciężkich. Glin ogranicza rozwój wierzchołków korzeni oraz rozrost korzeni bocznych, powoduje karłowacenie korzeni, ograniczając pobór wody oraz składników z roztworu glebowego.

Bardzo często występowanie ruchomego glinu skorelowane jest z obecnością metali ciężkich, wyższym stężeniem jonów wodorowych oraz zmniejszoną ilością dostępnego wapnia, magnezu oraz fosforu. Bliżej przyglądamy się temu zagadnieniu tutaj.

Czy gleba może być toksyczna? Niestety tak. Na glebach zakwaszonych przy pH poniżej 5,5, często pojawia się problem aktywnego glinu oraz wyższej aktywności metali ciężkich.