Kalendarz wapnowania – kwiecień

Kwiecień to ostatni moment, na korekty odczynu gleby przed wysiewem niektórych gatunków roślin uprawnych. Jest to miesiąc kiedy siejemy trawy, lucernę oraz kukurydzę. Na przełomie kwietnia i maja wysiewamy lub prowadzimy nasadzenia większości warzyw i ziół. Wszystkie te uprawy mają wysokie lub bardzo wysokie wymagania jeśli chodzi o zasobność gleby i odczyn. 

Co wapnujemy w kwietniu?

Wapnowanie przedsiewne pod: 

• kukurydzę,
• lucernę, 
• trawy, 
• warzywa,
• zioła, 

Wapnowanie pogłówne interwencyjne

Wapnowanie pod lucernę

Lucerna jest przykładem rośliny o najwyższych wymaganiach w kontekście odczynu gleby spośród wszystkich roślin użytkowanych rolniczo. Optymalny odczyn dla tej rośliny paszowej wynosi od 6,5 do 7,5. Z tego też powodu kontrola odczynu na działce powinna nastąpić dużo wcześniej, a działania mające na celu uregulowanie pH powinny być odpowiednio zaplanowane w czasie. 

Co to oznacza? Wapnowanie regulujące odczyn pod przyszły zasiew lucerny należy przeprowadzić najlepiej pod przedplon, a najpóźniej jesienią. Wiosna to w praktyce ostatni moment, kiedy możemy podnieść zawartość wapienia w podłożu tej wymagającej przecież rośliny. Podstawą do wykonania zabiegu powinny być rzecz jasna odpowiednie badania gleby. 

Graniczne pH gleby pozwalające na wysiew wapna, a następnie siew lucerny wynosi 5,6. Przy takim odczynie (zbadanym wiosną) można zdecydować się na wyżej wspomniane zabiegi. Jeśli analiza gleby wskazuje niższą wartość lepiej wysiew lucerny odłożyć na przyszły rok.

Bardzo niski odczyn na poziomie 4,5 oraz niższym oznacza konieczność wykonania dużo większej pracy. Aby osiągnąć pożądane pH na takiej glebie trzeba przeprowadzić od 2 do 3 zabiegów wapnowania. A na to potrzeba nawet dwa lub trzy lata. 

Wapnowanie pod kukurydzę

Wśród ogólnie dostępnych informacji można natknąć się na przekazy traktujące kukurydzę jako roślinę tolerancyjną na nieco niższy odczyn. Mówi się, że nieźle znosi pH poniżej 5,5, a dopiero gleba z zakwaszeniem na poziomie poniżej 5,0 znacznie ogranicza plonowanie. Jednak wiele uznanych źródeł, w tym nasze badania tego nie potwierdzają. Jak zwykle kluczowe jest tutaj ustalenie zadowalającego, standardowego poziomu plonowania tej rośliny.

Nasze doświadczenia wskazywały bowiem na duży, statystycznie istotny wzrost plonowania w efekcie wapnowania gruntów o pH 6,0. Dlatego należy przyjąć, że optymalny odczyn w uprawie  kukurydzy waha się w granicach od 6,0 do 7,2. Przy czym należy tutaj pamiętać, że im cięższa gleba tym wyższy odczyn. 

Przechodząc do samego wapnowania… Tak jak to najczęściej zalecamy – zabieg wapnowania pod kukurydzę najlepiej przeprowadzić jesienią lub jeszcze wcześniej pod przedplon. Jednak z drugiej strony kukurydza jest rośliną, która dobrze reaguje na wapnowanie bezpośrednie. Dotyczy to zabiegów przeprowadzonych wiosną. Mimo wszystko taki zabieg powinien być traktowany jako interwencja i zaleca się jego wykonanie jak najwcześniej. 

Sam nawóz wapniowy powinien być dobrze wymieszany z glebą. Lepiej unikać uprawek  dodatkowych poza tymi, które wykonujemy planowo w przygotowaniach do siewu. Dawki wapna podobnie, jak w przypadku każdego wapnowania wiosennego, powinny być niższe. W zależność od potrzeb i zwięzłości gleby stosuje się od 0,5 do 1,5 tony CaO. 

Zabieg najlepiej przeprowadzić na kilka tygodni przed siewem. Jeśli na danym polu stosowane są nawozy naturalne, jak obornik czy gnojowica, to zaleca się rezygnację z zabiegu wapnowania. Nie stosuje się w danym roku również nawozów fosforowych poza zastosowaniem miejscowym w podsiewacz. Jeśli odczyn gleby jest kwaśny (poniżej 5,5) wapnowanie ma pierwszeństwo przed innymi nawozami.

Wapnowanie pogłówne ozimin i jarych

Kwiecień to również ostatni moment na zabiegi pogłówne w oziminach i roślinach jarych sianych wcześniej. Efektywność takich zabiegów jest ograniczona i zależy w dużej mierze od wielkości opadów. Oczywiście wskazaniem do stosowania pogłównego w tym terminie jest duże zakwaszenie (pH poniżej 5,0). Tak niski odczyn objawia się słabszą kondycją roślin. Stan taki wywołany jest uruchomieniem toksycznego glinu. 

Dodatkowo zastosowany wiosną azot w formie amonowej lub amidowej może tą sytuację pogorszyć (okresowo i miejscowo) dodatkowo obniżając pH o kilka kresek. Zastosowanie interwencyjne niewielkiej dawki (0,2-0,4 tony CaO) wapna o wysokiej reaktywności (np. AtriGranu)  pozwala to zakwaszenie zbuforować i ograniczyć zjawisko działania toksycznego glinu.

Wiosną można przeprowadzić wapnowanie użytków zielonych.

Wapnowanie użytków zielonych

Użytki zielone w gospodarstwach często traktuje się po macoszemu. Stoi za tym przekonanie, że trawy nie są tak wymagające, jak inne uprawy rolnicze. Niestety w rzeczywistości sytuacja wygląda zgoła inaczej. W runi użytków zielonych dominują różne gatunki traw. Poszczególne gatunki traw maja różne wymagania w stosunku do nawożenia oraz odczynu gleby. Przyjmuje się, że trawy tolerują lekko kwaśne środowisko, jednak pH nie powinno być niższe niż 5,5 na glebach mineralnych i 5,0 na organicznych. W sytuacji, gdy w runi występują rośliny motylkowe odczyn na glebach mineralnych powinien wynosić powyżej 6,0, a na organicznych powyżej 5,3. 

Dążąc do możliwie najwyższych walorów smakowych i produkcyjnych paszy przyrządzanej z traw należy pamiętać, że optymalny odczyn pod wysokoprodukcyjne mieszanki to 6,0-7,2. Z początkiem kwietnia możemy spróbować dokonać ostatniej korekty odczynu korzystając z zabiegu wiosennego wapnowania. Oczywiście lepiej byłoby ustabilizować pH wcześniej, przed założeniem wieloletniego użytku zielonego. Jednak jeśli nie udało się tego osiągnąć, kwiecień to ostatni moment na tego typu zabieg.

Zarówno mieszanki traw, jak i lucerna wymagają regulacji odczynu przed zasiewem. Wówczas lepiej rokują na przyszłość w kontekście plonowania, jak i trwałość plantacji. Zasada ta dotyczy wszystkich trwałych plantacji, ponieważ regulacja odczynu w już założonych uprawach jest dużo trudniejsza.

Wapnowanie pod warzywa i zioła

Warzywa i zioła – zwłaszcza te sadzone późno pod koniec kwietnia i w maju – będą wdzięczne za każdy zabieg wapnowania, który wykonamy w kwietniu. Jeśli badania wykazują nieoptymalny odczyn gleby, to znacznie lepsze jest takie „opóźnione” wapnowanie niż wysadzenie w kwaśną glebę.

Kalendarz wapnowanie – kwiecień

Poniżej krótkie podsumowanie najważniejszych informacji z powyższego wpisu. W uprawie kukurydzy, lucerny i traw: 

• wapnujemy jak najwcześniej,
• stosujemy naturalne, wysoko reaktywne produkty,
• nie stosujemy wapien tlenkowych i hydratów (suszą glebę),
• jednorazowa wiosenna dawka powinna być połową tej, którą wykonalibyśmy zabieg jesienią (w zależność od potrzeb i zwięzłości gleby od 0,5 do 1,5 tony CaO).