Michał Wojciak

Czy wiosenny zabieg wapnowania można przeprowadzić w marcu? Zdecydowanie tak. Wszystko zależy od potrzeb oraz warunków polowych.

Wapnowanie roślin jarych

Większość roślin jarych ma wysokie lub bardzo wysokie wymagania w odniesieniu do zasobności gleby oraz jej pH. W uprawach tych każde odchylenie od optymalnego odczynu będzie skutkować znacznym spadkiem ilości i jakości plonu. Spadek będzie zdecydowanie większy niż w przypadku upraw ozimych. 

Najlepszy moment na regulację odczynu gleby, na której planujemy wysiew bądź sadzenie roślin jarych to wapnowanie pod przedplon lub zabieg wykonany jesienią. Wiosna to dobry czas na wapnowanie korekcyjne lub nawozowe, które ma na celu eliminację niewielkiego zakwaszenia lub podniesienie zawartości wapnia w glebie. Ma to szczególne znaczenie w przypadku warzyw i roślin owocujących. Wapń ma bowiem wpływ na jakość plonu. Na jego wartość odżywczą, trwałość pozbiorczą czy smak. Przykładowo ostatniej zimy (2023/2024) mieliśmy rekordowe opady, co w konsekwencji przełoży się na wymywanie wapnia z gleby. Dlatego w okresie wiosennym w wielu miejscach niedobory tego składnika będą zauważalne. A to będzie miało wpływ na plony. Dodatkowo sytuację tą potęguje naturalnie zakwaszające działanie wody opadowej. Więcej na ten temat: tutaj.

Zdarza się jednak, że odczyn pól zbadany wiosną odbiega od oczekiwań. Przyczyny mogą być różne. Nowo zakupiona działka, dzierżawa gruntów, a może zwyczajnie wyniki badań odbiegają od oczekiwań. Wówczas trzeba przeprowadzić wapnowanie wiosenne. Na szczęście, marzec do całkiem dobry czas na takie działania. Jednak zanim wyjedziemy rozsiewaczem na pole, oprócz potrzeb gleb trzeba wziąć pod uwagę warunki panujące na polu i przebieg pogody. A ta jak mawia przysłowie – bywa lekko mówiąc zmienna. 

Wapnowanie roślin ozimych

Oprócz wapnowania pod rośliny jare można również przeprowadzić zabieg pogłówny w oziminach. Sygnałem do takiego działania może być duże zakwaszenie pola. Na działkach, gdzie pH wynosi poniżej 5 warto rozważyć wiosenne wapnowanie. Wyraźnie niski odczyn będzie miał bezpośrednie przełożenie na kondycję roślin, które będą musiały „walczyć” z toksycznym glinem. Oczywiście efektywność takich zabiegów jest ograniczona i zależy w dużej mierze od wielkości opadów.

Sytuacji nie poprawia stosowany wiosną azot w formie amonowej lub amidowej. Może wpłynąć na niewielkie okresowe i miejscowe obniżenie pH. Zastosowanie interwencyjne niewielkiej dawki (0,2-0,4 tony CaO) wapna o wysokiej reaktywności (np. AtriGranu)  pozwala to zakwaszenie zbuforować i ograniczyć zjawisko działania toksycznego glinu.

O czym pamiętać przed zabiegiem

Wiosną bardziej niż latem i jesienią ważna jest szybkość działania wapna. Dlatego do tego zabiegu najlepiej wybierać naturalne produkty o wysokiej reaktywności. Nie zaleca się stosowania wapna tlenkowego z uwagi na fakt, iż tlenki mogą doprowadzać do przesuszenia gleby. Unika się również hydratów i wapien odpadowych, ponieważ mogą prowadzić do gwałtownych i niestabilnych zmian w glebie na krótko przed siewem.

Jednorazowa wiosenna dawka wapna powinna być nie większa niż połowa tej, którą zadalibyśmy jesienią. W zależności od potrzeb i zwięzłości gleby powinna mieścić się w zakresie od 0,5 do 1,5 tony CaO.

Zabieg wiosenny najlepiej wykonać jak najwcześniej, przed pierwszymi uprawkami. Przy czym warunki na polu muszą umożliwiać wjazd zestawem roboczym bez robienia kolein. Zatem pole musi być przeschnięte lub musimy liczyć na nocne przymrozki, co w marcu akurat nie należy do rzadkości.

Zalety wapnowania wiosennego

Wysiewając wapno przed uprawkami mamy możliwość dobrego jego wymieszania z glebą. Wysiew nawozu następuje przed siewem lub sadzeniem, zatem jest szansa, że wschody będą następowały w zmienionych warunkach (pod warunkiem zastosowania jakościowego materiału). 

Minusem natomiast jest krótki czas na zmianę odczynu od momentu aplikacji do siewu i wschodów. Efektywność zależy nie tylko od samego wapna, ale również od stopnia uwilgotnienia gleby. A jakie cechy powinno mieć to jakościowe wapno? Po pierwsze powinny mieć dużą zawartością wapnia, powinny być dobrze rozdrobnione i cechować się wysoką reaktywnością. Do wapnowania wiosną stosowane są między innymi wapna granulowane z rodziny AtriGran oraz sypkie takie jak Fast Cal i Standard Cal.

Co po wapnowaniu?

Po wysianiu wapna stosujemy standardowe zabiegi uprawowe, żadnych dodatkowych. Każdy dodatkowy wjazd w pole przesusza glebę i nadmiernie ją rozpyla. Głębokość uprawy powinna być normalna dla danego rodzaju gleby, ziemia zostanie przesuszona tak głęboko, jak głęboka jest uprawka, dlatego należy unikać głębszej uprawy. Nie stosujemy nawozów fosforowych poza siewnikami umieszczającymi nawóz fosforowy poniżej linii aplikacji wapna i podsiewaczami. Nie stosujemy także nawozów naturalnych (obornika, gnojowicy itp.)