Wapno granulowane – wszystko co musisz o nim wiedzieć

Wszystkie dostępne wapna nawozowe dzielimy korzystając z kilku kryteriów. Jednym z nich jest forma w jakiej nawóz występuje. Mowa o wapnach sypkich oraz granulowanych. Tej pierwszej grupie poświęciliśmy już artykuł na naszym blogu. Czas na wapna granulowane.

O ile wapno sypkie jest najbardziej popularną i najchętniej wysiewaną formą, o tyle wapno granulowane, to w pewnym sensie produkt do zadań specjalnych. Przy czym są to sytuacje, których w rolnictwie trudno uniknąć, co sprawia, że zarówno wapno sypkie, jak i granulowane znajduje swoje zastosowanie niemal w każdym gospodarstwie.

Co do samego wapna, to tak jak to ma miejsce w przypadku produktów pylistych, tak i tutaj kluczowy jest surowiec, z jakiego wapno powstaje.

Pochodzenie i reaktywność granulatu

To właśnie surowiec z jakiego powstaje wapno granulowane determinuje szereg jego właściwości. Ważne jest złoże z jakiego pochodzi oraz stopień rozdrobnienia. Przykładowo w przypadku nawozów granulowanych z rodziny AtriGran surowiec wydobywany jest w kopalni w Sławnie w centrum naszego kraju. Jest to istotne, ponieważ zlokalizowane w Sławnie złoże wapienia jest wyjątkowo młode i unikatowe w skali Europy. Porowatość surowca zapewnia ogromną powierzchnię właściwą wapna równą 7,4 m2/g, co ma bezpośredni wpływ na wysoką reaktywność wynoszącą powyżej 99%. A przecież jest to jeden z kluczowych czynników wpływających na szybką działania wapna.

To właśnie jakość surowca decyduje o właściwościach wapna granulowanego.

O jakości rozdrobnienia surowca informuje przesiew na sitach o różnej średnicy (np. 0,5 mm, 0,125 mm). Wydobywane w Sławnie wapno jest dokładnie rozdrabniane. Powstaje z niego tzw. mączka. Ponad 90% cząsteczek surowca, z którego granulowany jest AtriGran ma wielkość nieprzekraczającą 0,1 mm. Przesiew tego materiału na sicie 0,5 mm wynosi 100%, a przesiew na sicie 0,125 mm – 97%. 

Jakość surowca można sprawdzić w domowych warunkach mieszając wapno z wodą. W przypadku dobrze zmielonego surowca powstaje charakterystyczna „pasta”. Jeśli jednak materiał będzie gorszy, wówczas pojawią się grubsze frakcje, a nawet niewielkie kamyczki. Tego należy unikać.

Skład i dodatki wapna granulowanego

AtriGran to wapno węglanowe, w którego skład wchodzi węglan wapnia i węglan magnezu. Przy czym całkowity tlenek wapnia wynosi 50%, a całkowity tlenek magnezu 1%. Warto jednak podkreślić, że oprócz tego dostępny jest również granulat z dodatkiem magnezu (AtriGran Mg+). W tym przypadku całkowity tlenek wapnia wynos 30%, a całkowity tlenek magnezu 17%. Produkt ten stosuje się najczęściej na glebach o niskiej zasobności w magnez lub gdy stosunek MgO/CaO jest większy niż 1:8 (wapnia powinno być 8 razy więcej niż magnezu). Z kolei trzeci wariant – AtriGran Humic, ma swoim składzie kwasy humusowe.

Dopiero po wykonaniu analizy chemicznej gleby, ustaleniu pH oraz zaplanowaniu konkretnych upraw można podjąć decyzję, które wapno będzie najlepsze w danej sytuacji. Więcej na temat badań gleby piszę w tekście „Wszystko o badaniach gleby”.

Wielkość, twardość i wilgotność

Wapna granulowane dostępne są w różnych frakcjach. Przykładowo wspomniany wcześniej AtriGran dostępny jest w wersji: 1-4 mm oraz 4-8 mm. Wielkość granuli ma wpływ na precyzję i szerokość wysiewu. Duże granule łatwiej wysiewać na dalekie odległości (nawet na 30-40 m). Nie mogą być jednak zbyt duże, ponieważ po wysiewie może dojść do sytuacji, gdy na polu będą miejsca z dużą koncentracją wapna i takie, w których ta ilość jest za mała.

Ważne jest, aby wielkość granuli w obrębie danej frakcji była do siebie zbliżona. Zbyt duże różnice w średnicy granuli wpływają negatywnie na precyzję wysiewu. W sytuacjach krytycznych może dochodzić do zapychania się rozsiewacza. Z tego samego powodu raczej unika się wapna, którego granule nie mają kształtu kuli. Nieregularne kształty również mogą doprowadzać do zapychania rozsiewacza i nierównomiernego wysiewu.

Równomierny wysiew wapna granulowanego jest możliwy jeśli wielkość i twardość granul jest optymalna.

Twardość granuli ma również istotne znaczenie podczas wysiewu. Idealny scenariusz przewiduje wysiew wapna o wysokiej reaktywności, czyli takiego, które dobrze rozpuszcza się w glebie, ale o twardych granulach. Zależy nam bowiem na tym, aby drobiny nawozu nie pękały podczas upadania na tarcze wysiewającą. Jest to kolejny element, który obniża precyzję wysiewu.

Decydując się na zakup wapna granulowanego trzeba również zawrócić uwagę na jego wilgotność. W przypadku wapna AtriGran wilgotność kształtuje się na poziomie 0,2-0,3% i jest to bardzo dobra wartość. Produkt ten będzie wygodny zarówno w trakcie stosowania, jak i podczas przechowywania. Problem robi się, gdy zakupione jesienią wapno ma wilgotność np. 5-6%. Wówczas przy nadejściu zimowych mrozów woda zawarta w granulach zacznie zamarzać. W efekcie może dojść do pękania i niszczenia granul, co będzie miało realne przełożenie na jakość wysiewu wiosną.

Warto jednak pamiętać o jednej kwestii. Wapno, które jest suche, ma bardzo niską wilgotność będzie się znacznie bardziej pylić w trakcie wysiewu, nawet jeśli samego pyłu będzie niewiele. Będzie się on dłużej utrzymywał w powietrzu. Nie jest to oczywiście negatywne zjawisko. Z drugiej strony może się okazać, że wapno o większej wilgotności z większą ilością frakcji pylistej będzie pylić wizualnie „mniej”, ponieważ wilgotny pył szybciej opada.

Mała ilość frakcji pylistej w połączeniu z niską wilgotnością skutkuje długo utrzymującą się „chmurą” wapna podczas zabiegu.

Właściwości wapna granulowanego

Tak jak wspomniałem na samym początku wapno granulowane, to rodzaj nawozu przeznaczonego do zadań specjalnych. W niektórych sytuacjach żaden inny produkt nie zastąpi granul:

• Jednym z najważniejszych atutów wapna granulowanego jest możliwość wysiewu z dużą precyzją. Wysokiej jakości granule będą rozrzucane równomiernie po powierzchni pola na dużej szerokości roboczej. Tak jak wspomniałem wcześniej duże granule rozrzucane są na większe odległości niż mniejsze. 
• Wapno granulowane bardzo dobrze sprawdza się podczas stosowania w małych dawkach. Jeśli ktoś stosuje 300-600 kg/ha wapna co roku, to wówczas wapno granulowane będzie najlepszym rozwiązaniem. 
• Wapno granulowane można stosować pogłównie. Jest to swoją drogą jedna z metod aplikacji wapna podczas wiosennych zabiegów.
• Granulat świetnie nadaje się do stosowania w trakcie wapnowania interwencyjnego oraz utrzymującego. Jednak tutaj (oczywiście nie tylko w tej sytuacji) bardzo ważna jest jakość wapna, a przede wszystkim reaktywność. Jest to szczególnie istotne, w momencie gdy liczymy na szybsze działanie.